Compute is the new oil: hoe de Golfstaten zich ontpoppen tot AI-supermacht

Waarom Abu Dhabi en Riyad nu even belangrijk zijn voor AI als voor energie

Wat ooit begon als een oliegedreven alliantie tussen de VS en de Golfstaten, evolueert razendsnel richting een technologisch pact. Met miljardeninvesteringen, geopolitieke verschuivingen en een opvallend bezoek van voormalig president Donald Trump aan de VAE, positioneren landen als de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië zich als toekomstige AI-supermachten.

Aanleiding voor die transformatie is de opkomst van het zogenoemde compute-kapitaal: gigantische rekenkracht mogelijk gemaakt door geavanceerde chips, hyperscale datacenters en strategische samenwerkingen met bedrijven als Nvidia, Microsoft en OpenAI.

Stargate in de woestijn: een nieuw Silicon Valley?

De VAE kondigde tijdens Trump’s staatsbezoek een ambitieus plan aan: een nieuw AI-megacomplex in samenwerking met Amerikaanse technologiebedrijven. Het project, genaamd Stargate, wordt ondersteund door G42 en Khazna en zal onder meer OpenAI, Nvidia, Cisco en Oracle huisvesten.

Het doel? De grootste AI-infrastructuurhub buiten de VS bouwen, gevoed door olie-inkomsten, strategische ligging en diplomatieke daadkracht.

Waarom dit belangrijk is voor Europa:

• Europa heeft tot nu toe geen AI-hub van deze schaal en snelheid gebouwd.

• Bedrijven in Vlaanderen en Nederland kunnen mogelijk toegang krijgen tot compute-infrastructuur die lokaal (nog) onbestaand is.

• Het brengt de VS en Golf nauwer samen — en zet de verhoudingen met China verder onder druk.

VS: bondgenootschap met een geopolitieke laag

De timing van de aankondiging is geen toeval. De VS versoepelde exportbeperkingen op Nvidia’s geavanceerde chips naar Saoedi-Arabië en de Emiraten — een duidelijk signaal dat Washington de regio als strategisch AI-partner ziet in het competitieve krachtenveld met China.

Analyse:

• De AI-deals symboliseren een nieuwe dimensie van buitenlandse politiek: compute-diplomatie.

• De samenwerking tussen VAE en de VS brengt risico’s mee: Chinese betrokkenheid blijft een gevoelig punt voor Amerikaanse veiligheidsdiensten.

• Toch zet de VAE door met westerse partners, en schaalt Saoedi-Arabië intussen op met Humain, een nieuwe nationale AI-speler gefinancierd door het Public Investment Fund.

Van olie naar compute: de nieuwe nationale rijkdom

Volgens experts als Mohammed Soliman (Middle East Institute) is compute vandaag wat olie was in de 20ste eeuw: de sleutel tot economische en geopolitieke macht.

De Golfstaten gebruiken hun energievoorsprong en kapitaalkracht om een nieuw type infrastructuur op te bouwen: AI-fabrieken, met honderdduizenden Nvidia-GPU’s, geavanceerde koeling en directe connecties met globale techspelers.

Voor Vlaanderen en Nederland betekent dit:

• De globale compute-markt raakt geconcentreerd op locaties met kapitaal, energie en politieke wil.

• Lokale AI-startups of instellingen moeten nadenken over waar ze hun modellen trainen en hosten.

• Samenwerken met Golfpartners kan toegang bieden tot infrastructuur die lokaal jaren op zich laat wachten.

Uitdagingen: geen talent zonder ecosysteem

Hoewel de infrastructuur snel groeit, blijft talent een zwakke schakel. De VAE en Saoedi-Arabië lokken onderzoekers en bedrijven met ‘golden visas’, lage belastingen en lichte regelgeving, maar missen voorlopig een gevestigde academische AI-cultuur.

Strategische kanttekening voor beleidsmakers:

• Europa, inclusief Vlaanderen en Nederland, moet niet alleen investeren in chips of cloud, maar ook in onderzoek, educatie en migratiebeleid gericht op AI-talent.

• Anders dreigt het continent afhankelijk te worden van compute-allianties buiten de eigen grenzen.

Wat moeten Vlaamse en Nederlandse bedrijven hiermee?

1. Monitor deze AI-allianties nauwgezet: ze bepalen wie toegang krijgt tot schaalbare AI-infrastructuur.

2. Denk strategisch over waar je je AI traint: lokaal of extern? Bij Google, Azure, of straks in Abu Dhabi?

3. Zoek samenwerkingen op met initiatieven zoals G42, MGX of Stargate als ze partnerships in Europa zoeken.

4. Herbekijk je AI-roadmap in functie van geopolitieke verschuivingen: infrastructuur, data, talent en regelgeving worden steeds meer verweven.

Conclusie

De Golfstaten bouwen geen zandkastelen, maar AI-steden. Wat begon als oliepolitiek, is uitgegroeid tot een compute-offensief met mondiale impact. De vraag is niet alleen of Vlaanderen en Nederland hierop reageren, maar ook of we strategisch durven mee te bewegen.

Want in een wereld waar AI het verschil maakt, is infrastructuur geen randvoorwaarde meer — het ís het spel.

Blijf op de hoogte van deze evoluties via Het AI Journaal.